Tết ông công , ông táo ở Hà Nội

Hôm nay , ngày 23 Tết , cái ngày mà từ lâu lắm dân ta đã gọi là Tết ông công , ong tao . Đó là một phong tục đẹp của người Việt Nam. Thế nhưng qua thời gian , việc hiểu và thực hiện nghi lễ , phong tục của một số Nhà ở có phần "biến tấu”. Một điều tệ hại hơn là sau khi hóa vàng , phóng sinh lý ngư tại chích , giang hà , nhiều người dân lại vứt rác lang tạ , gây ô nhiễm môi trường... Người ở quê tranh thủ ra Thủ đô bán đồ hàng mẽ nhân Tết ông công , ông táo ở lề đường phố Hàm Long Cả tháng trước tết nhất ông công , ong tao , đồ hàng mã dùng để cúng được bày bán khắp các con phố của Hà Nội. Các Nhà ở có thể mua được các đồ hàng mã này ở bất kỳ chợ nào , hay ở những hàng rong , lề đường. Và có điều lạ là các siêu thị lớn lại không bán mặt hàng này. Phải chăng do quy định về nguyên lai sản phẩm , do chủ các siêu thị là các nhà đầu tư ngoại bang không hiểu phong tục , hay do siêu thị không thể cạnh tranh nổi với chợ dân sinh , chợ cóc , chợ tạm?... Nói vui vậy thôi chứ nếu các nhà kinh doanh đặt phép tính chắc phải giật mình vì số tiền quá lớn của dân ta chi cho đồ hàng mã để thực hiện phong tục cổ truyền này. Hiếm lắm mới có Nhà ở không cúng ông công , ông táo , còn ít nhất mỗi hộ cũng lo sắm một bộ ông công , ong tao đặt cúng. Ngày 15-1 ( tức 22 tháng Chạp ) , khu phố Hàng Mã có rất đông người tới mua. Giá bán nao núng từ 50 ngàn đến 120 ngàn/bộ. Ở một số con phố khác , những bà , những chị nữ giới quê tranh thủ ra bán kiếm tiền tiêu Tết thì giá rẻ hơn. Bộ nhỏ giá 30 ngàn , còn bộ lớn chừng 60 ngàn/bộ. "Tất nhiên bán kính càng xa khu trung tâm Thủ đô giá lại càng hạ bớt” - chị Hoa , quê ở Hoài Đức đi bán đồ hàng mã rong , cho biết. Như thế , giá thành một bộ ông công , ông táo đã tăng 20% so với cùng kỳ năm ngoái. Vậy thì , ta giả sử Thủ đô Hà Nội có 5 vạn hộ dân , mỗi hộ mua một bộ ông công , ông táo về trời . Tính trung bình mỗi bộ chỉ khoảng 40 ngàn. Như vậy đã có 2 tỷ đồng tiền thật chuyển thành đồ hàng mã để hóa. Tiếc , nhưng không thấy những người đi mua hàng mã để cúng ông công , ông táo kêu ca. Chị Mùi ở chung cư Thành tựu , Hà Nội nói: "Tiền tiêu Tết bao nhiêu cũng thấy chưa đủ. Nhưng không thể thiếu bộ ông công , ông táo được. Người dân cả nước còn lo được , mình kêu ca thì người ta cười cho”. Còn phu phụ chị Hải ( quê ở Thường Tín ) luôn luôn đi bán gà ở ngõ chợ cóc phố Thái Hà tâm sự: "Ngày Tết ông công , ông táo về trời , phu phụ em tất tả lắm. Vẫn biết là ông công , ông táo về trời trước 12 giờ trưa nhưng anh bảo , ngày này người mua gà thịt để cúng nhiều lắm. Vẫn muốn tận tay làm cỗ cúng rồi hóa vàng nhưng vì bận việc chợ nên đành nhờ ông bà ở nhà cúng cho cả hai nhà tiện thể. Quá trưa bọn em mới về được”. Đầy đủ bộ hàng mã cúng ông công , ong tao theo truyền thống dân gian là 3 bộ giày , áo , mũ và bây giờ là lý ngư giấy. Ngoài ba bộ này , người bán hàng thường kèm theo bộ ông thần vẻ đan để cúng vào bữa cơm chiều Tất niên ( 30 hoặc 29 Tết nếu vào tháng thiếu như năm nay ). Ngoài ra , cũng từ lâu , người dân thường cúng lý ngư sống. Bây giờ sang trọng hơn thì người ta cúng lý ngư vàng. Cúng xong thì lý ngư giấy đem hóa , còn lý ngư sống thì đem ra sông , hồ phóng sinh. Đạo diễn điện ảnh Tự Huy ( gia cư làng Lũ , phường Đại Kim , quận Hoàng Mai , cháu bốn đời cụ Thần Siêu – người dựng Tháp bút , Đài Nghiên bên bờ hồ Hoàn Kiếm ) cho biết: "Trước tôi hay phóng sinh lý ngư xuống sông Tô Lịch nhưng giờ em bảo phóng sinh xuống đấy thì có khác chi giết nó. Thế là anh phải mang ra hồ Linh Đàm thả. Anh biết có người Thủ đô dù ở cách Hồ Tây 7 - 8km vẫn mang đồ hóa vàng và lý ngư đến đấy phóng sinh vì họ cho đó là linh địa của Thủ đô. Hay cũng có người mang cá ra Hồ Gươm để phóng sinh nhưng đến đấy người ta lại xả rác bừa bãi”. Bán hàng mã ông công , ong tao ve troi ở chợ Bạch Mai Ảnh: Đức hợp Thường thì hầu hết những người dân mà chúng tôi phỏng vấn trong bài ghi chép này đều mua và quảy đơm như thế trong tết nhất ông công , ông táo. Nhưng một số người bán hàng mã cho biết: thi thoảng cũng có người mua thêm cả vàng mã , áo quần khác để cúng ông bà ông vải , người thân đã mất. Với Cùng một tư tưởng "trần sao âm vậy” , có người mua cả xe máy , tủ lạnh , nhà lầu hay ô tô đủ loại sang trọng như: Audi mui trần , Mercedes , BMW hay Lexus... Giá như nao núng từ 200 đến 500 ngàn để các cụ có cái đi cho nó "oách”. Đạo diễn Tự Huy nói: "Ai mà cấm được họ khi họ Cùng một tư tưởng ông công , ong tao ve troi cần thứ đó để đi cho nhanh , cho khỏe , thông báo với cấp trên ( thiên đình ) trước các Nhà ở khác để lập công. Cái kiểu tranh ở hạ giới sặc mùi danh lợi theo kiểu: đồng tiền đi trước là đồng tiền khôn còn khiến một số Nhà ở cúng trước ngày 23 tháng Chạp cơ”. Điều này thì người viết bài này đã chứng kiến ở nhà anh chị Trung – Hương ( thuê nhà gần đình Giảng Võ , phường Thành tựu ) cúng từ 21 tháng Chạp. Nhưng khi hỏi thì anh chị cho biết: Vì theo nghề kinh doanh đình trệ sản ế ẩm nên năm nay anh chị nghỉ sớm hồi trang ăn Tết nên tổ chức cúng trước để không bỏ quên phong tục , mặc dầu chỉ là nhà thuê nhưng đã ở đâu thì phải thờ bản thổ , thần hoàng ở đấy , kể cả ông công , ông táo vì các thần lo cho cuộc sống của mình ấm êm hơn”. Một bộ ông công , ông táo và lý ngư giấy là đủ , sang hơn là thêm ba chú lý ngư sống để đưa vào mâm cơm cúng. Như thế là chúng tôi đã thực hiện một phong tục cổ truyền đầy đủ và ý nghĩa. Phong tục cúng ông công , ong tao đơn giản và đã đi vào nét đẹp bản sắc văn hóa dân tộc Việt Nam. Người dân Việt Nam xa quê vào dịp Tết ai mà chẳng nao lòng nhớ cái Tết này. "Để lo Tết ông công , ong tao ve troi , chúng tôi không tiếc tiền nhưng cũng không nên vung tay hoang tiêu kệch cỡm để biến phong tục thành hủ tục” – đạo diễn Tự Huy nói. Thiết tưởng rằng: Khi hiểu được khởi nguyên phong tục , ý nghĩa phong tục và sống với phong tục thì mỗi người dân , mỗi Nhà ở nên thực hiện một cách chân phương , đơn giản phong tục này để phong tục được tiếp nối thêm ý nghĩa tâm linh , tránh "biến tấu , màu mè” , Không đúng lạc. Như thế cuộc sống mới có thêm phần thi vị. Mạnh được Gửi cho bạn bầy Bản in . Gửi cho bạn bầy Bản in .